تعریف انبار :
انبار به محلی اطلاق میگردد که کالا، اجناس، مواد اولیه یا محصول در آن
قرار دارد، این محل ممکن است سرپوشیده، محوطه سرباز، زیر زمین یا حتی داخل
یک دستگاه (همانند یخچالهای صنعتی که داخل آن مواد غذایی و فاسد شدنی
نگهداری میشود) باشد. گاهی انبارها داخل یک شرکت یا کارخانهاند و گاهی در
یک محیط خارج از آن قرار دارند، ولی اغلب شرکتها سعی میکنند انبارهای خود
(به خصوص انبارهای مواد اولیه) را داخل شرکت جای داده تا بتوانند کالاها و
قطعات مورد نیاز خود را به سرعت و سهولت از آن خارج سازند و در تأمین مواد
اولیه مورد نیاز خود دچار وقفه نگردند.
اهمیت انبار به عنوان محل تجمع سرمایه هر سازمان بیش از پیش نمود پیدا میکند.
انبار به عنوان حلقه ارتباطی بین تولید، توزیع و مصرف و همچنین ارتباط بین
زنجیره خرید و فروش مواد و کالا و خدمات محسوب میشود. نکتهای که در بحث
انبار بسیار حائز اهمیت است تمایز بین انبارهای مختلف در یک سازمان است و
نمیتوان انبار مواد اولیه و محصول را در یک جا قرار داد و هر دو را به یک
شیوه اداره کرد. به عنوان مثال روش اجرایی که برای یک انبار مواد اولیه
کارخانه تولید لوازم خانگی به کار میرود بسیار متمایز با روشی است که در
انبار محصول آن به کار برده میشود و هریک باید به شیوهای متفاوت اداره
گردند. باید این نکته را توجه داشت که انبارهای مواد اولیه از اهمیت ویژهای
در یک کارخانه یا کارگاه برخوردارند و اگر در زنجیره تأمین کالا، که این
واحد زیر مجموعه آن است مشکلی پیش آید قطعاً تأثیر مستقیم و منفی بر تولید
میگذارد و اگر بگوییم انبار مواد اولیه قلب تپنده یک شرکت تولیدی است سخنی
به گزاف نگفتهایم، و هیچ سازمانی نمیتواند بدون داشتن یک روش مناسب و
اجرایی درجهت برآوردن نیازهای بخشهای مختلف به اهداف خود برسد. از این رو
امروزه سازمانهای موفق روشهای نوین و عملی مناسبی را در انبار و تأمین
نیازهای بخشهای مختلف مخصوصاً خط تولید که ارتباطی مستقیم با واحد انبار
مواد اولیه دارد اجرا میکنند و این روشها را با علم روز جهان، به روز میکنند.
البته نباید اهمیت انبار محصول را نیز نادیده گرفت زیرا همانگونه که نقش
انبار مواد اولیه مهم و اساسی است انبار محصول نیز از اهمیت ویژهای
برخوردار است. اگر سازمانی هرچه قدر هم پیشرفته و به روز باشد و تمامی
مراحل تولید یا مونتاژ به خوبی پیش رود اگر در قسمت انبار محصول خود دارای
برنامه مناسبی نظیر نبود یک چیدمان مناسب و منظم و نداشتن موجودی از
محصولات باشد به طور یقین با مشکلات اساسی مواجه میگردد و حتی ممکن است که
یک محصول تولیدی قبل از اینکه به دست مشتری برسد به علتهای مختلف در داخل
انبار محصول آسیب ببیند.
وظایف
انبارها را می توان به شرح زیر بازگو کرد:
برنامه ریزی و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودی
هر یک از اقلام کالاهای مورد نیاز سازمان در حد مطلوب خود.
همکاری و مساعدت در خرید، تامین و تهیه کالا
ها و کنترل و دریافت کالاهای خریداری شده.
نگهداری کالاها در انبار به نحو صحیح و
تسریع در امر تحویل با رعایت مقررات و دستورالعمل های سازمان.
اجرای وظایف فوق مطابق با اصول و ضوابط صحیح
انبارداری موجب تسریع در انجام امور سازمان و تولید بی وقفه و مرغوب و صرفه
جویی و کاهش هزینه های تولید شده و بنیه مالی سازمان را تقویت می کند.
اجرای قوانین و دستوالعمل های سازمان در
کلیه امور ، خصوصا انبارداری که جنبه مالی دارد لازم الاجرا ست و عدول از
آن کیفر به همراه دارد.
براي
محاسبه فضاي انبار بايد مراحل زير طي شود:
وظايف انبار مربوطه مشخص شود.
مشخصات اقلام شامل نوع، خصوصيات فيزيکي
(وزن، حجم، شکل ظاهري و … )، نحوه و محل انبار کردن (قفسه، محل باز، روي
زمين و …) مشخص شوند.
روش حمل مشخص شود.
نحوه ورود و خروج مواد مشخص شود.
نکات مهم در طراحي انبار
اقلامي که استفاده متعدد و زياد دارند يا
اقلام حجيم و سنگين بهتر است نزديک به محل مصرف انبار شوند يا نزديک در
ورودي باشند.
در قفسه بندي بهتر است اقلام حجيم و بزرگ در
طبقات پايينتر چيده شوند.
از ارتفاع حداکثر استفاده به عمل آيد.
قابليت دسترسي به همه مواد وجود داشته باشد.
حداکثر استفاده از نيروي انساني موجود و
امکانات حمل و نقل به عمل آيد.
خروج غير قانوني اقلام بايد توسط طراح به
حداقل برسد.
يک سيستم اطلاعاتي مناسب بايستي براي انبار
طراحي گردد.
|